|
OPIS:
- ostre zapalenie trzustki
- stan zapalny z objawami zależnymi od wewnątrztrzustkowej aktywacji enzymów z bólem, nudnościami i wymiotami oraz z towarzyszącą niedrożnością jelit,
- choroba ma przebieg zróżnicowany pod względem ciężkości, powikłań i rokowania;
- przewlekłe zapalenie trzustki:
- postępujące uszkodzenie funkcjonowania trzustki, które może się utrzymywać przy nieobecności czynnika etiologicznego,
- objawia się upośledzeniem czynności zarówno egzokrynnej, jak i endokrynnej,
- głównymi objawami są: ból, zespół złego trawienia i cukrzyca.
Wiek:
- ostre zapalenie trzustki - bez znaczenia,
- przewlekłe zapalenie trzustki - 35 - 45 roku życia (zwykle zależne od spożycia alkoholu).
Płeć: u mężczyzn i u kobiet jednakowo często.
OBJAWY:
- ból brzucha: w nadbrzuszu, może promieniować do okolic kręgosłupa,
- nudności i (lub) wymioty,
- mierne wzdęcie brzucha,
- gorączka (37,7 - 38,3°C),
- hipotensja/wstrząs (40%),
- miernie nasilona żółtaczka,
- zmniejszona perystaltyka jelitowa lub jej brak,
- przebarwienia skóry (sinokrwiste) w okolicy lędźwiowej,
- przebarwienia okolicy okołopępkowej,
- wysięk w jamie opłucnowej.
PRZYCZYNY:
- kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,
- alkoholizm i ostre zatrucie alkoholowe,
- leki,
- hiperkalcemia, hipertrójglicerydemia,
- drążący wrzód trawienny (rzadko),
- urazy, zabiegi chirurgiczne,
- infekcje wirusowe,
- endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna,
- zapalenie idiopatyczne,
- guz,
- toczeń trzewny układowy,
- świnka,
- salmonelloza,
- cytomegalia,
- mukowiscydoza,
- AIDS,
- jad owadów/zwierząt (pewnych gatunków skorpiona, zawilca morskiego).
TRYB LECZENIA:
- ostre zapalenie trzustki: hospitalizacja do czasu znacznego złagodzenia choroby i powrotu możliwości odżywiania doustnego,
- przewlekłe zapalenie trzustki: ambulatoryjnie z wyjątkiem powikłań.
AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA:
- ostre zapalenie trzustki: zwykle leżenie w łóżku, chociaż siedzenie w fotelu może czasem być wygodniejsze; zwiększanie aktywności w zależności od tolerancji,
- przewlekłe zapalenie trzustki: nie ma ograniczeń aktywności.
DIETA:
- ostre zapalenie trzustki: rozpocząć odżywianie dietetyczne po ustąpieniu bólu, niedrożności i tkliwości palpacyjnej; niewielkie ilości pokarmów wysokowęglowodanowych, ubogotłuszczowych i ubogobiałkowych; dietę rozszerzać w zależności od tolerancji,
- przewlekłe zapalenie trzustki: niewielkie objętościowo posiłki bogate w białko; skorygować dietę w razie występowania cukrzycy,
- zgłębnik żołądkowy w razie wymiotów.
ZAPOBIEGANIE: unikanie alkoholu.
POWIKŁANIA:
- ostre zapalenie trzustki: torbiele rzekome,
- przewlekłe zapalenie trzustki: torbiele rzekome, ropnie, zwężenie dróg żółciowych, dwunastnicy, zakrzepica żyły wrotnej/śledzionowej.
PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE:
- ostre zapalenie trzustki: samoistne wyleczenie w 85 - 90% przypadków, śmiertelność 3 - 5%,
- przewlekłe zapalenie trzustki: może mieć epizody nawrotów przypominające ostre zapalenie trzustki, powolny postępujący przebieg lub też może zakończyć się z ustąpieniem objawów; często współistnieje narkomania (lekomania).
|
