OPIS: histologicznie marskość charakteryzuje się występowaniem włóknienia i tworzeniem guzków regeneracyjnych; klinicznymi jej wykładnikami są nadciśnienie wtórne z towarzyszącymi objawami np. wodobrzuszem, krwawieniem z żylaków przełyku, encefalopatią wątrobową.

Częstość występowania:ponad 30 000 zgonów rocznie.

Wiek: zależnie od przyczyny choroby.

Płeć: zależnie od przyczyny choroby.

OBJAWY: 

• początek choroby jest często podstępny i występują:
  • męczliwość,
  • brak łaknienia,
  • nudności,
  • uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej oraz wzdęcia,
  • wodobrzusze,
  • osłabienie i złe samopoczucie;

• objawy podmiotowe i przedmiotowe będące powikłaniem marskości wątroby:
  • wymiociny krwawe,
  • encefalopatia,
  • żółtaczka,
  • powiększenie wątroby,
  • powiększenie śledziony,
  • brzuszne krążenie oboczne,
  • wodobrzusze,
  • ginekomastia,
  • zanik jąder,
  • grubofaliste drżenie rąk,
  • rumień dłoni,
  • pajączki naczyniowe.

PRZYCZYNY: 

• nadużywanie alkoholu (marskość alkoholowa),
• przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B i C,
• autoimmunologiczne przewlekłe zapalenie wątroby z marskością,
• pierwotna marskość żółciowa,
• choroby dróg żółciowych (wtórna marskość żółciowa),
• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych,
• niewydolność krążenia,
• stosowanie leków i środków innych niż alkohol,
• czynniki dziedziczne, które mogą się ujawnić w dzieciństwie lub w okresie niemowlęcym:

TRYB LECZENIA: 

ambulatoryjny, poza przypadkami powikłań wymagającymi interwencji lekarskiej:

• krwawienie z przewodu pokarmowego,
• encefalopatia wątrobowa,
• bakteryjne zapalenie otrzewnej,
• nie wyjaśniona dekompensacja funkcji wątroby,
• niewydolność nerek.

AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: utrzymanie takiej aktywności, jaka tylko jest możliwa; w razie obrzęków obwodowych wyższe ułożenie kończyn dolnych.

DIETA: 

• właściwa podaż białka (1 g/kg m.c.) i dieta wysokokaloryczna celem regeneracji wątroby,
• w razie wystąpienia encefalopatii wątrobowej ograniczenie podaży białka,
• w przypadku wodobrzusza ograniczenie podaży soli (2 g lub mniej na dobę),
• w przypadku hiponatremii (Na< 130 mEq [< 130 mmol]) ograniczenie podaży płynów, wykluczenie spożywania alkoholu.

ZAPOBIEGANIE: 

• ograniczenie spożycia alkoholu i innych środków hepatotoksycznych,
• unikanie stosowania wspólnych igieł,
• uprawianie tzw. bezpiecznego seksu,
• nadzór nad członkami rodziny pacjenta w przypadku, gdy choroba jest uwarunkowana genetycznie,
• szczepienie przeciwko grypie i szczepienie przeciwpneumokokowe u osób przebywających w miejscach przeludnionych,
• wykonywanie badań oceniających funkcję wątroby w razie stosowania leków hepatotoksycznych (np. INH).

PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: zależy od funkcji uszkodzonej wątroby, a także od rezerwy wątrobowej; jeśli znany jest czynnik etiologiczny, a leczenie powoduje zahamowanie destrukcji wątroby, to rokowanie może być dobre.