OPIS: schorzenie uwarunkowane genetycznie, o przewlekłym przebiegu, polegające na występowaniu wzmożonej proliferacji komórek warstwy podstawnej naskórka i ich niepełnym rogowaceniu; klinicznie charakteryzuje się występowaniem pojedynczych wykwitów grudkowych o zabarwieniu czerwonym lub rumieniowych ognisk powstających ze zlewania się grudek; powierzchnia grudek oraz ognisk grudek łuszczycowych zwykle jest pokryta srebrzystobiałą łuską; przebieg schorzenia może być ostry lub przewlekły, z licznymi zaostrzeniami rozdzielonymi okresami remisji o trudnym do przewidzenia czasie trwania; zaostrzenia mogą być wywoływane czynnikami zewnętrznymi (zakażeniami) lub wewnątrzustrojowymi (ogniskami zapalnymi, obniżeniem odporności).

• odmiany kliniczne:
  • łuszczyca plackowata (psoriasis in placibus): najczęstsza postać kliniczna schorzenia; ogniska grudek łuszczycowych występują na skórze owłosionej głowy, tułowiu i kończynach; zmianom skórnym towarzyszą zmiany w obrębie płytek paznokciowych - punkcikowate zagłębienia nadające powierzchni paznokcia wygląd naparstka, prążkowanie podłużne, poprzeczne lub zgrubienie paznokcia,
  • łuszczyca kropelkowata (psoriasis guttata}: spotykana najczęściej u dzieci; występują liczne grudki łuszczycowe niewielkich rozmiarów rozsiane na skórze całego ciała (na skórze tułowia średnica wykwitów jest zwykle większa),
  • łuszczyca krostkowa (psoriasis pustulosa): wykwity krostkowe rozsiane na skórze całego ciała lub ograniczone do niektórych obszarów (np. do dłoni, podeszew stóp),
  • łuszczyca odwrócona (psoriasis inversa): zajmuje powierzchnie zgięciowe, np. stawów łokciowych lub kolanowych; zmiany mogą mieć charakter sączący oraz nie wykazują obecności łuski (częstsze występowanie u ludzi starszych),
  • erytrodermia łuszczycowa (erythrodermia psoriaticas: w następstwie zaostrzenia łuszczycy rozwija się uogólniony stan zapalny skóry -erytrodermia,
  • łuszczyca brodawkująca (psoriasis verrucosa): nasilony, nierówny, brodawkowaty przerost naskórka, przeważają cechy wzmożonego rogowacenia naskórka.

Uwarunkowania genetyczne:

• dziedziczenie nieregularne, prawdopodobnie wieloczynnikowe,
• częstsze występowanie u osób pochodzenia kaukaskiego oraz w rodzinach z predyspozycją do atopii,
• częstsze występowanie u osób z antygenami zgodności tkankowej.

Częstość występowania:2-4% populacji.

Wiek:schorzenie ujawnia się najczęściej w wieku 10-30 lat; może się rozwinąć zarówno u młodszych dzieci, jak i u osób starszych.

Płeć:u mężczyzn i u kobiet jednakowo często.

OBJAWY: 

• zapalenie stawów,
• świąd,
• srebrzystobiała łuska pokrywająca wykwity grudkowe,
• umiejscowienie najbardziej typowe - okolice łokci i kolan, okolica krzyżowa, skóra owłosiona głowy,
• zmiany paznokciowe: pobruzdowanie, zgrubienie płytek paznokciowych, zagłębienia powierzchni paznokcia upodabniające go wyglądem do naparstka,
• dodatni objaw Auspitza (występowanie punkcikowatego krwawienia w wyniku lekkiego zdrapywania powierzchni grudki),
• występowanie objawu Koebnera (ostre postacie wysiewne łuszczycy): w miejscach mechanicznego urazu, np. zadrapania, pojawiają się po upływie kilku - kilkunastu dni typowe grudki łuszczycowe.

CZYNNIKI RYZYKA: 

• uraz miejscowy,
• podrażnienie miejscowe,
• zakażenia (przyczyną ujawnienia się łuszczycy może być angina paciorkowcowa, zakażenie HIV),
• zaburzenia endokrynne,
• stres,
• nagłe zaprzestanie stosowania steroidów stosowanych ogólnie lub silnych preparatów steroidowych miejscowych,
• używanie alkoholu,
• otyłość.

BADANIA LABOLATORYJNE: 

• badanie czynnika reumatoidalnego - wynik ujemny,
• odczyn lateksowy,
• podwyższone stężenie leukocytów oraz przyspieszony OB, zwłaszcza w łuszczycy krostkowej,
• badanie mikologiczne: może wykazać obecność nadkażeń,
• podwyższenie stężenia kwasu moczowego: 10-20%,
• w ostrych postaciach - niedokrwistość, niedobory wit. B12, kwasu foliowego oraz żelaza.

TRYB LECZENIA: 

• najczęściej ambulatoryjny,
• hospitalizacja wymagana w przypadkach o ciężkim przebiegu, takich jak: łuszczyca krostkowa, ostra łuszczyca krostkowa von Zumbuscha, erytrodermia łuszczycowa

LECZENIE OGÓLNE: 

• kąpiele słoneczne,
• naświetlania promieniami ultrafioletowymi: solarium, terapia PUVA,
• emolienty (maści z mocznikiem, kwasem salicylowym),
• szampony dziegciowe,
• unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce,
• terapia klimatyczna: klimat morski, kuracje nad Morzem Martwym.

AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: bez ograniczeń.

LECZENIE OGÓLNE: 

• eliminacja środków podrażniających skórę,
• eliminacja leków, które mogą zaostrzać łuszczycę (takich jak: sole litu, beta-blokery, preparaty przeciwmalaryczne, tetracykliny, niesteroidowe leki przeciwzapalne, amiodaron, morfina, prokaina, jodek potasu, salicylany, sulfapirydyna, sulfonamidy).

PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: 

• zwykle łagodny,
• możliwość wystąpienia postaci zagrażających życiu,
• oporność na leczenie.

WPŁYW WIEKU: 

• wiek dziecięcy:
  • początek łuszczycy często przed upływem 10 roku życia, rzadziej przed 3 rokiem życia,
  • przebieg łuszczycy nietypowy w porównaniu z przebiegiem u dorosłych
• wiek podeszły:
  • mniej więcej u 3% pacjentów schorzenie występuje po 65 roku życia,
  • konieczność zebrania dokładnego wywiadu dotyczącego stosowanych leków - ze względu na to, że wiele z nich (np. blokery receptorów p) mogą wywoływać zaostrzenie łuszczycy,
  • w razie stosowania leków o działaniu cytoto-ksycznym w leczeniu łuszczycy jest konieczne dokładne monitorowanie wydolności wątroby, nerek, klirensu kreatyniny,
  • osoby starsze mogą mieć trudności w dokładnym nakładaniu zewnętrznych preparatów steroidowych na obszary skóry zajęte przez łuszczycę,